Instrumenten

De Surdo's zijn de grote bas trommels in een Bateria en zijn meestal in drie of meer verschillende maten aanwezig. De grootste; de Surdo de Primeira, de middelste; de Surdo de Segunda en de kleinste; de Surdo de Terceira spelen de laagste, de middelste en de hoogste baspartijen.
De de Primeira (1a) en de Segunda (2a) klinken als de hartslag van het samba ritme, terwijl de Terceira (3a) wordt gebruikt om de verschillende variaties in het Samba ritme te spelen.

Surdo betekent trouwens "Doof" in het Braziliaans... ;)
Omdat je er zonder gehoorbescherming doof van wordt én omdat de 1a en 2e als een klok een perfecte timing moeten spelen en als het ware "Doof" moeten zijn voor tempovariaties van andere instrumenten in de Bateria.

Samba Batucada (Rio style) wordt veelal gespeeld op Surdos van aluminium die 60 cm hoog zijn en zijn bespannen met geitenvel. Samba Reggae (Bahia style) wordt veelal gespeeld op Surdos van aluminium of hout die 50 cm hoog zijn die zijn bespannen met kunststof of nappa vellen.

Over het algemeen geldt dat hoe kleiner de diameter van de Surdo is hoe korter de stokken zijn.
Ook worden de knoppen kleiner en wat harder naarmate de diameter van de Surdo kleiner wordt.

De 12" caixa; de 20cm hoge Malacacheta en de iets lagere en grotere tarol zijn Brazilaanse varianten van de snaredrum zoals wij die kennen. Bij Samba Batucada style liggen de snaren aan de bovenkant op het vel en op deze zijde wordt ook gespeeld. Bij Samba Reggae zit er een snarenmat aan de onderkant van de snare.

Caixas vormen samen met de Rocars en de Surdo's de "Cozinha", de keuken van de band. De keuken zorgt voor de typerende stuwende " Samba Groove" van de bateria.
Iedere Bateria in Rio de Janeiro heeft zijn eigen kenmerkende caixapatronen.

De Repinique wordt bespeeld door de "Mestre", de dirigent en enkele gevorderde spelers. De Repinique ondersteunt met variaties de andere partijen van de band en wordt gebruikt voor het spelen van solo's, om breaks aan te geven en in een vraag antwoord spel met de overige instrumenten. Bij de samba wordt de Repinique met een hand en één stok bespeeld. Bij de Samba Reggae worden twee lange dunne kunststof stokken gebruikt. De vellen zijn altijd strak en hoog gespannen.

Het geluid is luid en doordringend zeker wanneer met de houten stok gelijktijdig accenten op het vel én de rand wordt gespeeld zogenaamde rim-shots.

De Tamborim is een klein handtrommeltje dat met een stok, bestaande uit één of meer dunne stokjes, bespeeld wordt. Het vel wordt strak gespannen wat een bijzonder fel en hard geluid oplevert.

Tamborimspelers ondersteunen het ritme met het "carreteiro" Tamborim patroon, bepalen met "teleco teco" patronen de melodie en spelen met hun stemmige geratel vaak swingende variaties in het ritme.
De Tamborim is een instrument wat je voornamelijk bij Samba Batucada ziet.

De Cuíca is de Braziliaanse uitvoering van onze eigen ‘foekepot’.
Het geluid van de Cuíca is zeer kenmerkend en onmisbaar voor een echte lekkere samba feel!

De Cuíca is een zogenaamde frictietrommel en geeft een beetje een “aapachtige” geluid.
Het typische, onmisbare Samba Batucada geluid ontstaat door met een nat doekje over een aan de binnenzijde van het trommelvel bevestigd stokje te wrijven.
De Cuíca is een erg delicaat en vrij lastig te bespelen instrument. Dus dames, kijken mag maar aankomen niet!

Monte Reno is één van de weinige Bateria’s in Nederland met een echte Cuíca sectie :)

De Timba is de "portable" uitvoering van de Braziliaanse Atabaque zoals die bij Capoeira wordt gebruikt. De Timba zal velen doen denken aan een Afrikaanse djembé of aan de Cubaanse conga. De Timba heeft echter een kunststof vel en is vaak hoger gestemd dan de djembé of de conga.

De Timba wordt vooral bij Samba Reggae grooves gespeelt an wordt als solo-instrument toegepast
De Timba laat ook de deels Afrikaanse oorsprong van de Braziliaanse Samba muziek horen.

De Rocar bestaat uit meerdere metalen schellen die binnen een aluminium frame op stangen zijn gemonteerd en waarmee in de maat heen en weer wordt geschud op de Swing van de Samba. De Rocar, door sommigen ook wel Chocalho genoemd, valt in de categorie schud instrumenten.

Een Rocar maakt een onmisbaar scherp geluid, dat met name in de Samba Batucada style samen met de Caixas sterk de feel, de swing of de groove van het ritme bepaalt.

Bij Samba Reggae en Maracatu worden vaak metalen buizen gevuld met zaden, kralen of andere balletjes gebruikt voor de begeleiding van de groove. Deze soort "Chocalhos" (schudders) worden dan Ganza of Mineiro genoemd.
Bij Maracatu wordt traditioneel de Shekeré (kalebas met een kralennetje daaromheen) gebruikt voor het spelen van de ritmes.

De Agogô is een meertonige uitvoering van de cowbell. Er zijn 2-, 3- en 4-tonige varianten van de Agogô.
De bellen worden tijdens het spelen af en toe tegen elkaar gedrukt (ghost notes) voor een mooier geluid.

De Agogô geeft met haar zingende geluid de melodieuze ritmes en accenten:
De 2-tonige Agogô zal bij de Samba Batucada vooral Partido Alto patronen spelen vaak samen met de Cuïca.
De 4-tonige Agogô variant speelt meestal de wat complexere coupletten.

Bij de Samba Reggae wordt alleen de 2-tonige Agogô gebruikt om verschillende Clave-patronen te spelen.

De cowbell wordt met een houten stok bespeeld en in de Braziliaanse muziek vooral gebruikt tijdens intro's of breaks.
Traditioneel wordt bij Maracatu namelijk een Gongue bespeeld. Dit is een veel grotere en zwaardere soort bel op een steel met een beensteun.
Bij Monte Reno hoor je de cowbell bij de Maracatu, als goedkope vervanging van het Gongue geluid.

Een triangûlo is een grote uitvoering van de triangel en wordt gebruikt in de Braziliaanse muziek bij o.a. Forró, Coco en Baião.

Tweetonig fluitje, het "Mestre" instrument wordt gebruikt door de bandleider om iedereen te attenderen op een naderende break of bij een wisseling van het ritme.
Soms wordt de Apito ook gebruikt ter aanvulling op een ritme.